D Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?
D vitamini; karaciğer ile yağ doku içerisinde depolanan vitamin çeşitleri arasında yer alır. D vitamini besinlerle alındıktan sonra güneş ışınları yardımıyla insan vücudunda verimli şekilde kullanılabilir hale gelir. Yani ne kadar sağlıklı beslenseniz de yeterli miktarda gün ışığına çıkmıyorsanız, D vitamini eksikliği yaşamaya başlayabilirsiniz. Ayrıca D vitamininden yararlanırken karaciğer ile böbrek de yardımcı olan organlar arasındadır. Bu yüzden bu organların da sağlıklı çalışıyor olması D vitamininin vücutta verimli şekilde kullanılması için çok önemlidir.
D Vitamini Eksikliği Nedenleri
D vitamini eksikliği; farklı yaş gruplarında, cinsiyet gözetmeksizin ortaya çıkabilen bir sağlık sorunudur. Özellikle güneşten yeterince faydalanamamak D vitamini eksikliği sebepleri arasında baş sırada yer alır. Bu noktada yüksek faktörlü güneş koruma kremlerinin kullanımı olumsuz etkiye neden olabilir. Sağlıksız ve dengesiz beslenme de yeterli miktarda D vitamini alımını engelleyebilir.
Ayrıca D vitaminin vücutta aktif olarak kullanılmasını yavaşlatabilen bazı hastalıklar ile ilaç kullanımları da eksikliğin yaşanmasına sebep olabilir. Diyabet, böbrek ya da karaciğer rahatsızlıkları, çölyak, epilepsi nedeniyle kullanılan ilaçlar ve kortizon kullanımı bu bağlamda verilebilecek örnekler arasındadır. Gebelik döneminde, bebek D vitamini ihtiyacını anneden karşıladığı için bazı kadınlarda bu eksiklik oluşabilir.
D Vitamini Eksikliği Belirtileri
D vitamini eksikliği belirtileri arasında; ağrılar (özellikle kemik, eklem ağrıları), denge sorunu, saç tellerinin zayıflaması, saç dökülmesi, aşırı terleme veya üşüme sayılabilir. Ayrıca; ciddi boyutlara ulaştığında uykusuzluk, gerginlik, karamsarlık gibi depresyon belirtileri de oluşturabilmektedir. Kilo vermede güçlük çeken bazı kişilerde de görülmektedir.
D vitamini eksikliği nedeniyle kaynaklanan sorunlar farklı hastalıklara da sebep olabilir. Bu hastalıkların başında çocuklarda raşitizm; yetişkinlerde ise osteomalasi (kemik yumuşaması), osteoporoz (kemik erimesi) gelir. Kansızlık, diyabet, hipertansiyon, kronik yorgunluk, romatizma ve kalp hastalıkları da D vitamini eksikliği tetiklenmesiyle oluşabilecek rahatsızlıklar arasındadır. Genellikle ciddi vakaların oluşması için yüksek oranda D vitamini eksikliği ile, vakanın ciddiyetini tetikleyen olumsuz farklı etkenler de olmaktadır.
D Vitamini Eksikliği Tedavisi
D vitamini eksikliği için test yaptırdıysanız doktorunuz gerekli değerlendirmeyi yapacaktır, testlere siz de göz atıp kısa bir yorum çıkarmak isterseniz şu tablodan faydalanabilirsiniz;
Ciddi Eksiklik
30 nmol / L'nin altında (12 ng / mL)
Hafif Eksiklik
30 nmol / L (12 ng / mL) ile 50 nmol / L (20 ng / mL) arasında
Normal Seviyeler
50 nmol / L (20 ng / mL) ile 125 nmol / L (50 ng / mL) arasında
Yüksek Seviyeler
125 nmol / L'den (50 ng / mL) yüksek
Bu problemi gidermek için, eksikliğin seviyesine ve kişinin genel sağlık durumuna göre farklı yöntemler uygulanabilir. Öncelikle sağlıklı beslenme ve yeterli seviyede güneş ile buluşma ile eksikliğin tamamlanması mümkün mü diye araştırılır. Daha ciddi veya aciliyeti olan durumlarda ise D vitamini ampulü, hapı veya damlası gibi ek vitamin takviyeleri önerilebilir. Güneş ışınlarından az yararlanılabilen kış aylarında D vitamininin güneş ışığıyla etkin hale gelmiş halini içeren takviyeler kullanılabilir. Yağda eriyen bir vitamin olduğu için takviyelerin yağlı besinler ile birlikte alınmasının verimliliği yükseltir.
D Vitamini ve Güneş İlişkisi
Öncelikle şunu belirtmek gerekir; D vitamini bakımından zengin bir beslenme alışkanlığınız olsa bile yeterli miktarda güneş ışığıyla cildinizi buluşturmuyorsanız D vitamininin vücudunuzda verimli kullanılmasını sağlayamazsınız. Bu yüzden; -tehlikeli saatler haricinde- cildin kıyafetlerin üzerinden ya da cam arkasından değil, direkt olarak güneş ışığının altında kalması gereklidir. Güneş ışınlarından yeterince yararlanabilmek için güneş kremi kullanılması önerilmez. Eğer çok açık tenli bir cildiniz varsa ve güneşten kötü etkilenebiliyorsanız, güneş ışınlarının daha eğimli olduğu saatlerde gün ışığına çıkmayı tercih edebilirsiniz. Uzmanlar, günlük ortalama 10-15 dakika güneşlenmenin yeterli olduğunu söylemektedir. Güneşlenmeden kasıt mutlaka tüm vücudu güneş ile buluşturmak değildir. Sadece avuç içlerinin bile güneş ışınları ile buluşması yeterlidir.
D Vitamini Hangi Besinlerde Var?
Yeterli miktarda güneş ile buluşan kişilerin, D vitaminince zengin besinleri de aldıkları müddetçe D vitamini eksikliğinden kaynaklı sorunları yaşama olasılıkları minimuma düşüyor. D vitamini içeren gıdalar şöyle sıralanabilir; yağlı balıklar (somon, ton balığı, uskumru), balık yağı, süt ve süt ürünleri, yumurta, tavuk ciğeri, tahıllar, ısırgan otu, maydanoz.
