Kontakt Dermatit Nedir? Nasıl Engellenir?

Kontakt dermatit yahut diğer adıyla kontakt egzama, deterjan gibi kimyasal maddelere doğrudan temas edilmesi veya bu ürünlerin alerjik reaksiyon göstermesinden kaynaklanan; kırmızı, kaşıntılı bir deri döküntüsüdür. Bu döküntü, bulaşıcı veya yaşamı tehdit edici değildir. Ancak görüntüsü ve sebep olduğu psikolojik nedenlerden dolayı rahatsız edici olabilir. Sabun, kozmetik, parfüm, deterjan, boya, mücevher veya bazı bitkiler olmak üzere birçok madde, kontakt egzama sebebi olabilir. 

Kontakt dermatit; görünümü, şiddeti ve onu tetikleyen faktörlere göre farklılık gösterir. Kontakt dermatitin oluşturduğu hassaslık ve alerjinin altında yatan nedenler, doğru tanı ile tedavi edilebilir. Bunu engellemek için, reaksiyonunuzun nedenini tanımlamanız ve buna neden olan etkenlerden kaçınmanız gerekmektedir. Cildinizdeki döküntülere neden olan bu faktörlerden uzak durmanız büyük bir önem taşır.

Cildinizi serin, ıslak kompresler, kaşıntı önleyici ürünler, özel yağlar ve içerisinde kimyasal barındırmayan diğer kişisel bakım adımlarıyla yatıştırmayı deneyebilirsiniz.

Kontakt Dermatit Belirtileri Nelerdir?

Kontakt Dermatit, genellikle vücudun doğrudan reaksiyona neden olan maddeye maruz kalmış bölgelerinde oluşur. Döküntü genellikle birkaç dakika veya birkaç saat maruz kalma sonucu oluşur ve iki ila dört hafta boyunca etki gösterebilir. Kontakt egzama değişik şekillerde belirti gösterebilir:

• Kırmızı döküntüler şeklinde görülebilir.
• Şiddetli kaşıntılara neden olabilir.
• Cilt kurur, çatlar ve pul pul dökülmeler meydana gelebilir.
• Temas olan bölgelerde şişme, yanma veya hassasiyet olabilir.
• Kabarcıklar meydana gelebilir veya sızlama ve kabuklanma oluşabilir.

Kontakt Dermatit, ileri safhalarda aşağıdaki sorunları doğurabilir:

• Kızarıklık, oldukça rahatsızlık verici bir hal alır.
• Uyku düzeniniz, yaşadığınız rahatsızlık sonucu bozulabilir.
• Derinizdeki döküntüler ağrılı, şiddetli bir hale gelir ve yaygınlaşır.
• Cildinizin görüntüsü daha rahatsız edici olmaya başlar.
• Ateşlenme ve oluşan kabarcıklarda sızlama başlar.
• Kabarcıklı bölgelerden irin sızabilir.
• Kızarıklığın, ağız ve sindirim sistemi mukoza zarına zarar verdiğini düşünmeye başlayabilirsiniz. 

Kontakt Dermatit Neden Oluşur?

Kontakt dermatite maruz kalma sebebi, cildinizi tahriş eden ya da alerjik bir reaksiyon başlatan bir maddedir. Bu madde, bilinen binlerce alerjen ve tahriş edici sonuçlara neden olabilir.

Tahriş Edici Kontakt Dermatit 

En sık görülen tiptir. Bu alerjik olmayan cilt reaksiyonu, bir madde cildinizin dış koruyucu katmanına zarar verdiği zaman meydana çıkar. Bazı insanlarda bu, tek bir maruz kalmadan sonra güçlü tahriş edici tepki gösterir. Diğerleri ise, hafif tahriş edicilere bile tekrar maruz kaldıktan sonra belirti ve semptomlar geliştirebilir. Kimi insanlarsa maddelere karşı tolerans geliştirir.

Tahriş Edici Maddeler:

• Sürtme alkol
• Çamaşır suyu
• Deterjanlar
• Şampuanlar
• Çözücü maddeler
• Talaş, polen veya yün tozu gibi havada bulunan maddeler
• Belli başlı bitkiler
• Gübreler ve böcek ilaçları

Tüm bu maddeler, özellikle günlük hayatta sürekli maruz kalınan deterjanlar, yumuşatıcılar ve çamaşır suyu; vücudumuza direkt olarak nüfuz eder. Evlerimizden eksik etmediğimiz yumuşatıcılar, silikon denilen kimyasal madde ile benzerlik gösteren tehlikeli ürünlerdir. Kadınlar, vajinada yanma ve kaşıntı gibi problemlerden muzdarip ise, deterjanlar ve yumuşatıcıların olumsuz etkilerini akıldan çıkarmamak gerekir.  

Alerjik Kontakt Dermatit

Cildinizin hassas olduğu madde, cildinizde bir reaksiyonu tetiklediğinde ortaya çıkar. Genel olarak yalnızca alerjenle temas eden alanı etkiler. Ancak vücudunuza yiyecekler, tat vericiler, ilaçlar veya tıbbi bir müdahale sonucu girer ve tetiklenebilir. Tek bir maruz kalmanın ardından, zehirli sarmaşık kadar güçlü bir alerjene karşı duyarlı olabilirsiniz.

Zayıf alerjenler, bir alerjiyi tetiklemek için birkaç yıl boyunca çoklu maruz kalmalara ihtiyaç duyabilir. Bir maddeye alerjiniz olduğunda, küçük bir maruz kalmada dahi cildiniz reaksiyon vermeye başlar.

Tahriş Edici Maddeler:

• Mücevher, toka ve diğer birçok eşyada kullanılan nikel,
• Antibiyotik kremler ve bazı ilaçlar,
• Parfüm, kozmetik, ağız durulama ve tatlandırıcı maddeler gibi birçok ürünün içerisinde bulunan Peru Balzamı,
• Koruyucu, dezenfektan ve giyim ürünlerinde bulunan formaldehit,
• Deodorantlar, duş jelleri, saç boyaları, kozmetik ürünleri ve oje gibi kişisel bakım ürünleri,
• Urushiol adı verilen oldukça alerjik bir madde içeren zehirli sarmaşık ve mango gibi bitkiler,
• Polenler ve sprey böcek öldürücüler gibi maddeler,
• Bazı güneş kremleri ve oral ilaçlar gibi reaksiyona neden olan ürünler,
• Çocuklarda bazı bebek bezlerine, güneş koruyucuları, çıtçıtlı veya boyalı giysiler reaksiyona neden olabilir.

Kontakt Dermatit'in En Sık Görüldüğü Meslek Grupları

Kontakt dermatit sebebi olan tehlikeli maddeler, bazı meslek grupları tarafından kullanıma çok daha fazla açıktır. Bu nedenle belirli mesleklerde görülme olasılığı artar:

• Sağlık ve dişçilik alanı çalışanları
• Metal işçileri
• İnşaat işçileri
• Kuaförler ve kozmetik uzmanları
• Oto tamircileri
• Dalgıçlar veya yüzücüler
• Temizlik işçileri
• Bahçıvan ve tarım çalışanları
• Aşçılar ve yemek alanında çalışan diğer işçiler

Kontakt Dermatit Nasıl Engellenir?

Kontakt egzama oluşumunu engellemek yahut oluştuğu zaman etkilerini azaltmak için uygulamamız gereken adımlar çok basit. Ancak bazı maddeleri ve ürünleri hayatınızdan çıkarma fikri size alışılmadık gelebilir. 

• Kontakt dermatit problemine yakalanma riskini azaltan basit faktörlerden biri, bulaşık yıkarken eldiven kullanmaktır. Alacağınız bu önlem diğer cilt hastalıklarını engellemeye yardımcı olacaktır. Bulaşık deterjanı ile temas halinde bulunduysanız, uygun ve temiz içerikli bir nemlendirici ile ellerinizi nemlendirmeniz gerekmektedir.
• Sağladığı etkin temizlik sayesinde masum sandığımız çamaşır suları, deri ile temas haline geldiğinde direkt olarak vücudumuza nüfuz eder. Çamaşır suyu ile derimizin temasını tamamen engellemek gerekir. 
• Çamaşır suyu, deterjanlar, yumuşatıcı gibi ürünlerin çok daha doğal, daha zararsız muadilleri mevcuttur. Kontakt dermatit sorunundan muzdarip olmayan kişiler dahi, yavaş yavaş doğal maddelerin kullanımına geçmeye başlayabilir. Çünkü tüm bu maddeler yalnızca egzama sebebi değildir; bu maddeler soluma yoluyla vücuda alındığı zaman, tüm organlarımızı olumsuz etkileyebilecek derecede güçlü kimyasallar barındırırlar. 

Kontakt dermatit oluşumu sonrası, kimyasal barındıran bakım ürünlerini yahut tedavi edeceğine inandığınız katkı maddelerinden oluşan kremleri cildinize uygulamamanız gerekir.