Kozmetik Sektöründe Hayvan Deneyleri

Kozmetik ürünlerinin giderek artan tüketimi, bu alanda geniş pazarların oluşmasına neden olmuştur. Yeni markalar ve yeni ürünlerin türemesi, elde edilen kozmetik ürünün güvenilirliğinin sorgulanmasına neden olmuştur.

Bunun için birçok kozmetik markası, ürünlerinin güvenilirliğini anlamak için değişik metotlara başvuruyor. Kozmetik sektöründe uygulanan bu metotlardan biri de, hayvanlar üzerinde yapılan test çalışmalarıdır. Dünyada her yıl, yüzlerce hayvan bu nedenden dolayı ölürken; yüzlercesi de fiziksel zarara uğruyor.

Kozmetik sektöründe hayvan deneyleri gerçeğinin yakın zamanda ortaya çıkmasıyla birçok firma, ‘denek hayvan’ metodundan vazgeçmiş ve farkındalık oluşturmaya başlamıştır. Yine de günümüzde, yüzlerce hayvan bu alanda denek olarak kullanılmakta ve yaşamsal hakları gasp edilmektedir.

 Hayvan Deneylerine Karşı Duyarlılık

Kozmetik sektöründe hayvan deneyleri söz konusu olunca artan duyarlılık sayesinde, sosyal medyanın gücünü kullanan birçok duyarlı vatandaş “Cruelty-free” ürünlerin kullanılması yönünde duyuruda bulunmuştur.

Cruelty-Free Nedir?

Cruelty-free (Şimdiki adı, “Beauty Without Bunnies” olan), hiçbir hayvana zarar verilmeden üretilmiş ürünleri belirtir. Kelime anlamı olarak da “Zulümsüz” anlamına gelmektedir. Duyarlı kesim tarafından dikkate alınan bu bilgi, ne yazık ki büyük bir kısım tarafından ya hiç bilinmiyor ya da bu duruma duyarsız kalınıyor.

Hayvan Deneyleri Harici Uygulanabilecek Testler

Kozmetik sektöründe, ürünlerin içerisinde onlarca etken madde bulunmaktadır. Bunların insan üzerinde yan etkilerinin olup olmadığını anlamak için deneysel testler yapmak elbette şarttır. Ancak bunu anlamanın tek yolu hayvanlar üzerinde test yapmak değildir.

• Tek bir canlı hücrenin dahi zarar görmediği ‘invitro testler’ yani insan cildine yakın üretilen yapay dokularla elde edilen testler bulunmaktadır.
• Bunun dışında bilgisayar ile test yöntemleri geliştirebilme, simülasyon, bakteri kültürü gibi yöntemler mevcuttur.
• Fakat bu testler çok daha maliyetlidir. Bu nedenle, uzun süre kullanım imkanı sunan vahşice katliam yolu tercih edilerek hayvan deneyleri uygulanmaktadır. Bunu tercih etmeyen sayılı kozmetik firması mevcuttur. Markaları bu alanda sınıflandıracak olursak üç gruba ayırabiliriz.

Hayvan Deneyleri Uygulamayan Markaların Özellikleri

Uygun fiyata kozmetik ürünleri denildiğinde akla gelen ilk ülke Çin olacaktır. Çin, ürünlerin ‘hayvanlar üzerinde test ettirme zorunluluğunu’ bünyesindeki firmalara dayatırken, dışarıdan Çin pazarına girmeye çalışan firmalara da böyle bir dayatmada bulunmakta, hayvanlar üzerinde test yapmayan firmaları pazara sokmamaktadır. PETA’ya göre, Çin’de satışa sunulacak her bir kozmetik ürünü için, 72 hayvan deneysel amaçla kullanılıyor. 

Kozmetik sektöründe hayvan deneyleri uygulamayı tercih etmeyen sayılı kozmetik firması da mevcuttur. Markaları bu alanda sınıflandıracak olursak üç gruba ayırabiliriz:

1. Beyaz Marka: Bu bölgede olan markalar, hayvan deneyleri yapmıyorlar ve hammaddelerini satın aldıkları üreticilerden de hayvan üzerinde deney yapılmadığına dair belge istiyorlar. Çin gibi pazarlarda yer alabilmek için hayvan deneyleri yapmaya zorlanan ülkelerde ürün satışı yapmıyor.
2. Gri Markalar: Gri bölgede bulunan markalar ise, önceden beyaz bölgede yer alan ama bir noktadan sonra hayvan deneyleri yapan veya buna karşı olmayan firmalar ya da markalarla işbirliği içerisinde olanları kapsıyor. Veya Çin pazarına girebilmek için marka değerlerinden vazgeçiyorlar.
3. Siyah Marka: Bu alanda yer alan markalar kuruluşlarından itibaren hayvan deneyleri yapan markalardır.  

Hayvan Deneyleri Üzerine Getirilen Yasaklar

• Avrupa Birliği’nin yayınlamış olduğu Kozmetik Regülasyonu ile, tüm üye devletlerde geçerli olacak şekilde kozmetik ürünlerin hayvanlar üzerinde test edilmesini 2004 yılında geçerli olmak üzere yasaklamıştır.
• Aynı yasak, 2009’dan itibaren de ürün içerikleriyle ilgili konulmuştu. Bu testlerde, toksikolojik testler hariç tutulmuştur. Temelleri 1993’te başlayıp 2013’teki pazarlama yasağıyla sonuçlanan bu gelişmelerde, geçerli alternatif yöntemler geliştirilmesi için kurulan ECVAM (European Centre fort the Validation of Altarnative Methods) gibi resmi kuruluşların yanı sıra; BUAV (Cruelty Free International), PETA gibi hayvan hakları örgütlerinin yıllar süren ısrarlı tutum ve çalışmalarının rolü oldukça büyüktür.
• Hayvan haklarının ihlaline sessiz kalamayan ülkemiz ise, 15 Temmuz 2017’de “Kozmetik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 29417 sayılı taslağı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 1223/2009 sayılı Avrupa Birliği Kozmetik Tüzüğü’ne paralel şekilde birtakım değişikliklerin yanı sıra, ülkemiz pazarına arz edilecek kozmetik ürünlerin ve içerdiği bileşenlerin hayvan üzerinde test edilmemiş olması şartı da getirilmiştir.
• Yönetmeliğin ek maddeleri, kabul edilmiş alternatif bir yöntemin ardından, bitmiş ürünler ve ürün bileşenleri haricinde, bileşenlerin kombinasyonlarını da hayvanlar üzerinde test edilmesini yasaklar.

Biz Ozonlabs ailesi olarak, bu ve bunun gibi hiçbir canlıya zarar verilmesini asla kabul etmiyoruz. Hayvanlara yapılan bu katliamı desteklemiyor, hiçbir koşulda hayvan deneyleri uygulamıyoruz. Hayvan haklarına olan hassasiyetimiz, maliyeti ne olursa olsun bizi onların yaşam haklarını gasp etmeye yönlendiremez. Ozonlabs ailesi olarak, hiçbir ürünümüzde hayvanlara zarar vermemiş olup, hayvansal katkı maddeleri kullanmıyoruz. Bizler dünyamızı paylaştığımız sevgili dostlarımızın yaşamasından, yaşatılmasından yanayız. 

Kaynakça:

http://yunus.hacettepe.edu.tr/~elcin.keles12/calismalarim/BBY262/web01.1/index.html

https://www.yesilist.com/hayvan-deneyleri-hakkinda-10-korkunc-gercek

http://ekolojist.net/kozmetik-urunlerde-bulunan-kimyasallar-ve-sagliga-zararlari/